Hoeveel uren per week mag een opa of oma met een bijstandsuitkering op de kleinkinderen passen? ‘Dat bepaalt de gemeente. En die kan dat alleen wanneer die ervan weet, wanneer het is gemeld. En dat is een plicht’, aldus PvdA-Kamerlid John Kerstens zondagavond in het tv-programma Monitor. In het programma werd het Kamerlid om een reactie gevraagd op de zaak van de schoonmoeder van de bekende rapper Lange Frans. Zij past graag op haar kleinkinderen, maar dat mag niet. De oma ontving een acceptgiro van de Amsterdamse Dienst Werk en Inkomen (DWI) van €34.385,18, te betalen binnen twee weken.
‘Het kan natuurlijk niet zo zijn dat opa’s en oma’s ineens niet meer op hun kleinkinderen mogen passen op het moment dat ze op een uitkering aangewezen zijn’, stelde Kerstens eerst, gevolgd door het advies de gemeente wel op de hoogte te brengen.
Oma Diane kwam vijf jaar geleden in de bijstand door een nekhernia. Ze is gek op haar kleinkinderen. Die wonen om de hoek en komen vaak en graag bij haar. ‘Mijn kinderen en kleinkinderen zijn mijn leven’, aldus Lange Frans’ schoonmoeder. Maar de bezoeken van de kleintjes beschouwt het DWI als ‘op geld waardeerbare arbeid’.
Diane zou volgens de dienst eigenlijk geld moeten vragen aan haar dochter, en dat dan -uiteraard- opgeven bij de gemeentelijke dienst. Zomaar op je kleinkinderen passen is in elk geval fraude. Het aantal uren dat Diane oppast ligt bovendien ver boven die van een gemiddelde werkweek, zeker als je de nachten van de logeerpartijtjes meerekent, aldus de DWI. De rechter gaf de dienst gelijk.
De Groningse hoogleraar Socialezekerheidsrecht Gijsbert Vonk vindt de zaak ‘heel erg opmerkelijk’. ‘Dit staat erg ver van de werkelijkheid’. Vonk noemt het ‘een verregaande beslissing om in een zuiver familiale betrekking, het gaat om eerste graads-familieleden, mensen te verplichten geld aan elkaar te vragen’. Volgens Vonk ‘gaat het mis’ als de regel van ‘op geld waardeerbare arbeid’ wordt toegepast in de familiale sfeer.
Vonk maakt zich zorgen: ‘Ik krijg de indruk dat we een fuik aan het creëren zijn, waar we met z’n allen inzwemmen, van verandering tot verandering tot verandering. Totdat we op een dag een keer wakker worden en zeggen: we zijn gevangen. En we hebben een stelsel gecreëerd waar we zelf nooit een beroep op zouden willen doen’.
Programmamaker Teun van der Keuken van Monitor opperde aan PvdA-Kamerlid Kerstens om alle opa’s en oma’s in de bijstand te waarschuwen: ‘Als u een uitkering heeft, pas dan niet zomaar op uw kleinkinderen, maar meld het bij de Sociale Dienst’. Kerstens vindt dit te kort door de bocht, negatief gesteld en ‘te gemakkelijk’.
Later laat het Kamerlid weten de staatssecretaris wel om opheldering te gaan vragen. Inmiddels hebben de ChristenUnie, PvdA en SP de staatssecretaris om aanpassingen gevraagd zodat opa’s en oma’s gewoon op hun kleinkinderen kunnen blijven oppassen.
Kennelijk is onze vrije samenleving voor sommigen niet meer zo vrij. Oma Diane is inmiddels in hoger beroep gegaan en hopelijk wint zij overtuigend. Te wensen is verder dat de beleidsmakers en politici die verantwoordelijk zijn voor dit soort DDR-praktijken eindelijk eens een helder moment krijgen. Laten zij zich dan heel diep schamen.
Update mei 2015:
Inmiddels heeft de gemeente Amsterdam besloten de navordering van ruim €34.000 in te trekken. Dat wilde aanvankelijk niet zeggen dat de navordering ook van tafel was, maar die zou dan niet meer voor het oppassen zijn. Later heeft wethouder Vliegenthart (SP) alsnog een dikke streep door de beslissing van de sociale dienst gehaald. Hij zei al die tijd van niets te hebben geweten omdat wethouders geen individuele gevallen beoordelen. Naar aanleiding van het televisieprogramma Monitor was hij alsnog in actie gekomen. Altijd weer typisch dat daarvoor eerst een televisieprogramma moet langskomen. Maar goed, oma Van Aalderen kan gelukkig weer rustig slapen.
(Bron: De Monitor)